Neler Var?
Boyun fıtığı ameliyatı servikal disk hernisi nedeniyle sinir veya omurilik üzerinde baskı oluştuğunda, cerrahi dışı yöntemlerin yetersiz kaldığı durumlarda başvurulan etkili bir tedavi yöntemidir. Boyun fıtığı, omurlar arasındaki disklerin yapısal bozulması sonucu sinir köklerine baskı yaparak ağrı, uyuşma ve kas gücü kaybına yol açan yaygın bir sorundur. Çoğu hasta konservatif yöntemlerle iyileşse de bazı klinik ve nörolojik bulgular ameliyatı zorunlu kılar.
Bu yazıda, boyun fıtığı ameliyatı hangi durumlarda gereklidir?, ameliyatın etkinliği nedir?, hangi komplikasyonlar görülebilir? gibi sorular bilimsel araştırmalar ışığında yanıtlanmaktadır.
1. Cerrahi ve Cerrahi Dışı Tedavinin Etkinliği
Taso ve arkadaşları (2020) tarafından yürütülen randomize kontrollü bir çalışmada, servikal radikülopati (sinir kökü basısına bağlı kol ağrısı) yaşayan hastalar iki gruba ayrılmıştır: cerrahi tedavi uygulananlar ve konservatif yöntemlerle izlenenler.
Sonuçlara göre:
- Boyun fıtığı ameliyatı yapılan hastalarda, ilk 6 ayda ağrı ve fonksiyonel iyileşme çok daha hızlı gerçekleşmiştir.
- Ancak 1 yıl sonunda her iki grubun iyileşme düzeyi benzer bulunmuştur.
Bu bulgular, cerrahinin kısa vadede ciddi rahatlama sağladığını, fakat cerrahi dışı tedaviye yanıt veren hastalarda ameliyatın şart olmadığını göstermektedir.
2. Boyun Fıtığı Ameliyatı Gerektiren Klinik Durumlar
Her boyun fıtığı hastasına ameliyat önerilmez. Ancak aşağıdaki durumlarda boyun fıtığı ameliyatı kaçınılmaz hale gelir:
- İlerleyici kas gücü kaybı: Kol ve el kaslarında giderek artan güçsüzlük varsa, sinir hasarının kalıcı hale gelmemesi için ameliyat gerekir.
- Omurilik basısı (miyelopati): Denge bozukluğu, yürüme zorluğu, idrar-dışkı kontrol kaybı gibi belirtiler ameliyatı acil hale getirir.
- Dirençli ağrı: En az 6-8 hafta süren fizik tedavi, ilaç ve enjeksiyonlara rağmen geçmeyen ağrılar cerrahi gerektirir.
Bu belirtiler sinir dokusunda geri dönüşsüz hasarlara yol açabileceğinden, zamanında müdahale büyük önem taşır.
3. Cerrahi Yöntemler ve Olası Komplikasyonlar
Boyun fıtığı ameliyatında en sık tercih edilen yöntemlerden biri anterior servikal diskektomi ve füzyon (ACDF) yöntemidir. Bu teknikte:
- Fıtıklaşmış disk çıkarılır,
- Omurlar arasına greft veya kafes yerleştirilerek sabitleme sağlanır.
Robertson ve Ashley (2023) çalışmasında bildirilen başlıca komplikasyonlar:
- Yutma güçlüğü (disfaji),
- Ses kısıklığı (rekürren laringeal sinir zedelenmesi),
- Füzyon başarısızlığı,
- Komşu seviyelerde yeni fıtık oluşumu.
Bu nedenle, ameliyat öncesi hasta detaylı şekilde bilgilendirilmeli ve cerrahi karar risk-fayda dengesi gözetilerek verilmelidir.
Boyun fıtığı ameliyatı sonrası komplikasyonlar, tedavi planlamasında önemli rol oynar. Bu alanda yapılan en güncel çalışmalardan biri, Tavanaei ve arkadaşlarının (2025) sistematik derlemesi ve meta-analizidir.
Bu kapsamlı çalışmada, anterior servikal diskektomi ve füzyon (ACDF) sonrası görülen komplikasyonlar analiz edilmiştir. Bulgulara göre:
- En sık görülen komplikasyonlar: yutma güçlüğü (disfaji), ses kısıklığı, cerrahi alanda enfeksiyon, ve füzyon başarısızlığıdır.
- Nadir de olsa ciddi komplikasyonlar arasında omurilik yaralanması, implant migrasyonu ve hematom riski de yer almıştır.
- Yazarlar, komplikasyon oranlarının cerrahın deneyimi, kullanılan implant teknolojisi ve hasta seçimine göre değiştiğini vurgulamıştır.
Bu bulgular, hastaların cerrahi öncesi detaylı bilgilendirilmesi ve komplikasyon risklerine karşı dikkatli olunması gerektiğini bir kez daha ortaya koymaktadır (Tavanaei et al., 2025).
4. Çok Seviyeli Boyun Fıtığı Ameliyatları:
Bazı hastalarda fıtık birden fazla disk seviyesini etkiler (örneğin C4-C5-C6-C7). De la Garza-Ramos ve ekibi, çok seviyeli ACDF ameliyatlarının sonuçlarını analiz etmiştir.
Bulgular:
- Kısa vadede ağrı kontrolü etkili olsa da,
- Uzun vadede hareket kısıtlılığı ve komşu segment dejenerasyonu riski artmaktadır.
Ancak, doğru hasta seçimi ve teknolojik implantların kullanımıyla bu riskler azaltılabilir. Bu durumlarda tecrübeli cerrah seçimi hayati önem taşır.
5. Sonuç: Hangi Hastalar Boyun Fıtığı Ameliyatı Olmalı?
Bilimsel kanıtlar, boyun fıtığında cerrahinin yalnızca ağrı için değil, potansiyel sinir ve omurilik hasarlarını önlemek amacıyla uygulandığını ortaya koymaktadır.
Boyun fıtığı ameliyatı aşağıdaki hastalar için uygundur:
- Kas gücü kaybı yaşayanlar,
- Miyelopati (omurilik basısı) bulguları olanlar,
- Uzun süreli ve dirençli ağrısı olanlar.
Diğer hastalar ise öncelikle fizik tedavi ve medikal yöntemlerle izlenmelidir. Bu yaklaşım, hem hastanın gereksiz risklerden korunmasını hem de tedaviye daha yüksek memnuniyetle yanıt almasını sağlar.
