Orta kulak iltihabı; çocuklarda kulak ağrısı, tıkanıklık ve işitme kaybı gibi belirtilerle özellikle kış mevsiminde daha sık görülen ve tedavisi mümkün olan bir hastalıktır. Peki, çocuklarda orta kulak iltihabı belirtileri nelerdir? Tedavisi nasıldır? Bu soruların ve çok daha fazla sorunun cevabı için yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Orta Kulak İltihabı Nedir?
Tıbbi literatürde adı “otitis media” olan orta kulak iltihabı, yetişkin kişilerde de görülebilirken daha çok çocuklarda görülen ve ağrılı geçen bir hastalık sürecidir. Orta kulak iltihabı soğuk algınlığı, boğaz ağrısı veya solunum yolu enfeksiyonları ile kendini gösterebilir. Orta kulağa bağlı östaki borusunun tıkanması orta kulak iltihabı oluşumunun önünü açar.
Orta Kulak İltihabı Nedenleri Nelerdir?
Otitis media, orta kulaktaki bakteri veya virüslerden kaynaklanır. Bu enfeksiyona genellikle diğer hastalıklar veya soğuk algınlığı, grip veya alerji gibi tıbbi problemler neden olur. Enfeksiyon burun, boğaz ve östaki borusunun tıkanmasına veya şişmesine neden olabilir. Östaki borusu, orta kulaktan boğazın arkasındaki burun yolunun arkasına uzanan bir çift dar borudur.
Orta kulaktaki hava basıncını ayarlamak, kulaktaki havayı tazelemek ve orta kulaktan normal salgıları boşaltmak için bu tüplerin boğaza uzanan uçları düzenli olarak açılıp kapanır ki işleyiş sorunsuz devam etsin. Şişmiş östaki borusu tıkanarak orta kulakta sıvı birikmesine neden olabilir. Bu sıvı zamanla enfekte olursa orta kulak iltihabı belirtileri kendisini göstermeye başlayabilir.
Çocuklarda östaki borusu daha dar ve yataydır. Bu, borunun boşaltılmasını zorlaştırır ve tıkanma olasılığı artar.
Adenoidler östaki borusunun ağzına yakın olduğu için adenoidlerin şişmesi boruyu tıkayabilir. Bu orta kulak iltihabına neden olabilir. Bu bezlerin şişmesi ve tahrişi, çocuklarda orta kulak iltihabının daha sık görülmesinde rol oynama olasılığı daha yüksektir, çünkü çocukların adenoidleri yetişkinlerden daha büyüktür ve çocuklarda borunun tıkanması daha muhtemeldir.
Orta kulak iltihabı ile ilgili başka hastalıklar veya benzer orta kulak sorunlarına neden olabilecek başka hastalıklar da vardır. Örneğin; orta kulak iltihabı veya eksüdalı otitis media, bakteriyel veya viral enfeksiyon olmaksızın orta kulağın yani eksudanın şişmesi ve efüzyonundan kaynaklanır. Bu, orta kulak iltihabı iyileştikten sonra sürekli sıvı birikmesine bağlı olabilir.
Kronik eksüdatif otitis media, orta kulakta sıvı kaldığında ortaya çıkan ve genellikle orta kulağı bakteriyel veya viral enfeksiyon olmadan doldurduğunda ortaya çıkan bir durumu ifade eder. Bu durum, çocukları orta kulak iltihabına karşı daha duyarlı hale getirir ve zamanla çocukların işitme özelliklerine zarar verebilir hale gelmektedir.
Kronik süpüratif otitis media, normal tedavi ile geçmeyen bir otitis media türüdür. Bu tip rahatsızlık kulak zarının yırtılmasına neden olabilir.
Bazı faktörler, bireyin orta kulak iltihabı riskini artırır. Örneğin, 6 ay ile 2 yaş arasındaki çocuklarda östaki tüplerinin boyutu ve şekli nedeniyle orta kulak iltihabı daha sık görülür ve bu yaş aralığındaki çocuklar hastalığa karşı daha duyarlı bir haldedirler ve bağışıklık sistemleri hala gelişme gösterdiği için bu durumu daha şiddetli geçirebilirler.
Orta kulak enfeksiyonları en çok sonbahar ve kış mevsiminde kendini göstermektedir. Mevsimsel alerjisi olan kişilerde, bu dönemlerde daha yüksek polen sayısı nedeniyle orta kulak iltihabı riski daha yüksektir. Tütün dumanına veya şiddetli hava kirliliğine maruz kalmak kişinin orta kulak iltihabı riskinin artmasına sebebiyet vermektedir.
Orta Kulak İltihabı Belirtileri
Çocuklarda orta kulak iltihabı belirtileri genellikle soğuk algınlığına yakalandıktan sonra ani kulak ağrısı ve ateştir. Bebeklerin belirtileri daha çok sinirlilik, ateş, kulakları yastıkla ovmak veya elleri kulaklarına koymak gibi. Genel olarak konuşursak, çocuklarda otitis media belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Kulak ağrısı
- Kulakta akıntı meydana gelmesi
- Kulak içinde, çevresinde kaşıntı ve tahriş
- Uyku problemi
- Halsizlik
- Yüksek ateş
- İştah kaybı
- Huzursuzluk ve ağlama
- Duyma sorunları
- Denge kaybı
Nasıl Geçer?
Bazı orta kulak iltihabı vakaları, antibiyotik tedavisi olmaksızın kendi kendine düzelir. Hasta bir birey için en iyi çözüm her zaman bireyin yaşı ve semptomların şiddeti gibi birçok faktöre bağlı olarak farklılık gösterecektir.
Orta kulak iltihabı semptomları genellikle ilk birkaç gün içinde kendiliğinden azalır ve çoğu enfeksiyon herhangi bir tedavi olmaksızın bir ila iki hafta içinde kendi kendine geçerek iyileşme gerçekleşir. Bu nedenle bir süre beklemek tedavi sürecine fayda sağlayabilir.
Tek kulakta hafif orta kulak ağrısı ve 39°C’nin altında uzun süreli ateşi olan 6-23 aylık çocuklar için bu bekleme süreleri 48 saattir. 24 aydan büyük çocuklarda bir veya iki kulakta hafif ağrı varsa ve ateş 39°C’nin altındaysa bekleme süresi yine 48 saat olarak görülmektedir.
Orta Kulak İltihabı Tedavi Yöntemleri
Bilimsel araştırmalar sonucunda elde edilen sonuçlara göre, bazı durumlarda orta kulak iltihabının antibiyotiklerle tedavisinin çocuklar için faydalı olabileceği görülmektedir.
Öte yandan, antibiyotiklerin çok sık kullanılması bakterilerin ilaçlara dirençli hale gelmesine neden olabilir. Bu nedenle, herhangi bir antibiyotik kullanmadan önce bir doktora danışmanız gerekir. İlk gözlem süresinden sonra doktor gerekli gördüğünde antibiyotik tedavisine başlayacaktır.
Doktorunuz, orta kulak iltihabının neden olduğu ağrıyı azaltmak için hangi tedavilerin uygulanması gerektiği konusunda gerekli tavsiyede bulunacaktır. Bu tedavi sırasında doktor ağrıyı gidermek için reçetesiz satılan ilaçların kullanılmasını önerebilir.
Kulak zarında delik veya yırtık olmadığı sürece, kulaktaki anestezik damlalar ağrıyı hafifletebilir.
Orta kulak iltihabı iyileştikten sonra kulaktaki su hala oradaysa, doktor orta kulaktaki sıvıyı boşaltmak için bir prosedür önerebilir. Miringotomi adı verilen bu cerrahi prosedürde, cerrah orta kulaktan sıvıyı boşaltabilmek adına kulak zarında küçük bir delik açar.
Orta kulağı havalandırmaya yardımcı olmak amacıyla ve daha fazla sıvı birikmesinin önüne geçerek hastalığın ilerlemesini durdurmak adına kulaktaki açıklığa timpanostomi adı verilen küçük bir tüp yerleştirilir. Bazı tüpler kulakta bir yıla kadar kalacak şekilde tasarlanmıştır, ardından kurur ve kendi kendine düşer. Tüp düştükten sonra kulak zarındaki çatlak veya delik müdahaleye gerek duyulmadan kendiliğinden kapanacaktır.
Kronik süpüratif otitis media adı verilen kronik bir enfeksiyon, kulak zarında deliklere veya yırtılmalara neden olarak tedavi edilmesini zorlaştırabilir. Bu durum genellikle antibiyotik damlalarla tedavi edilir. Doktor hastaya kulak kanalından sıvının nasıl çekileceği ve damlaların nasıl kullanılacağını gösterecektir.
Orta Kulak İltihabından Korunmak için Ne Yapılmalı?
Orta kulak enfeksiyonları genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarından sonra ortaya çıkar. Orta kulak iltihabından kaçınmak için üst solunum yolu enfeksiyonlarını önlemek için önleyici tedbirler almak önemlidir. Sigara dumanı ile temastan kaçının.
Bebekler mümkün olduğunca anne sütü ile beslenmelidir. Anne sütü kulak enfeksiyonlarını önlemek için antikorlar içerir. Bebeğinizi beslemek için biberon kullanıyorsanız, bebeğinizi mümkün olduğunca dik tutmaya çalışın.
