Bulaşıcı hastalıklardan biri olan ve özellikle Afrika ülkelerinde çok yaygın görülen AIDS nedenleri arasında cinsel ve kan teması ilk sıralarda gelir. Tedaviye erken başlanmaması halinde ölümcül sonuçlar doğuran AIDS, Amerika ve Avrupa’nın bazı ülkelerinde de sık görülen ölümcül bulaşıcı hastalıklar listesinde yer almaktadır. Ülkemizde ise AIDS yoğunluk oranı, makul kabul edilebilecek seviyededir.
AIDS Nedir?
HIV virüsünün sebep olduğu bu hastalıkta bağışıklık sistemine girmesiyle ortaya çıkmaktadır. Bağışıklık sistemini koruyan mikroorganizmaları baskılayan virüs sebebiyle bağışıklık sistemi çökmekte ve kişinin direnci düşmektedir. Bundan dolayı kişide birçok farklı belirtiler ortaya çıkarak farklı hastalıklara neden olmaktadır. Erken teşhis bulaş riskini azalttığı için önem taşımaktadır.
AIDS Nedenleri
AIDS nedenleri arasında bulaş ilk sırada yer alsa da hastalığın ortaya çıkış öyküsüne dair net bir bilgi bulunmamaktadır.
Cinsel Yolla Bulaşma: HIV virüsü taşıyan kişi ile tek korunmasız ilişki yaşandığı takdirde kişi virüsü kapmış olmaktadır. Bu işlem tekrarlandıkça bulaşıcı riski daha da artmaktadır.
Kan Yoluyla Bulaşma: Virüsün bulunduğu kişiden alınan kanın farklı kişilere aktarılması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Günümüzde bu riskin oranı azalmıştır çünkü artık kandaki antikorların incelenmesiyle HIV virüsüne karşı test edilmesi zorunludur.
Anne Sütüyle Bulaşma: HIV virüsü hamilelik döneminde hem anne hem bebekte, emzirme döneminde ise anneden bebeğe geçebilmektedir. Ancak hamilelik döneminde tespit edilen bu durum ile birlikte anneye virüsü baskılayıcı nitelikte ilaç tedavisiyle, doğumdan sonra bebeğe aynı tedavinin uygulanması hastalığın seyrini değiştirmektedir. Bu durumda bebek sezaryen doğumla dünyaya getirilmelidir.
AIDS Belirtileri
- Ateş
- Boğazda ağrı ve iltihap
- Bedende egzamayı andıran kızarıklar
- Genital bölgede yara
- Eklem ağrıları
- Sürekli ishal
- Baş ağrısı
- Mide bulantıları
AIDS Evreleri
Sessiz Dönem: Bu dönemde taşıyıcılar hiç belirti göstermeden ortalama 10 yıl kadar sağlıklı bir şekilde yaşamlarına devam ederler. Bu dönemde kişiye tanı konulduğunda kullanmış olduğu ilaçlar ile bağışıklığını güçlendirecek ve virüsün vücuda verdiği zararı asgariye indirecektir. Hasta bu virüsü taşıdığını ve bulaşıcı riski olduğunu bilmeli, ona göre davranmalıdır.
İleri Dönem: Bağışıklık sisteminin zayıfladığı, virüsün en etkin olduğu evredir. Eğer kişi bu evreye kadar hastalığının farkında olmayıp herhangi bir ilaç tedavisi almadıysa artık hastalığa karşı koyamaz ve bu durumdan dolayı farklı organları hasar görmeye başlar. Buna bağlı olarak kişide kilo kaybı, yorgunluk, anlık unutkanlıklar, vücutta döküntüler gibi farklı belirtiler gözükebilir. Bağışıklığın düşmesi farklı enfeksiyonların (Tüberküloz, Lenfoma, Vadi ateşi, Zatürre…gibi) bünyesine girmesine davetiye çıkarmaktadır.
AIDS Tedavisi
AIDS’i tedavi edebilecek herhangi bir yöntem bulunmamaktadır. Hastaya önerilen ilaçlar sadece virüsü baskılayarak kişinin bağışıklık sistemini korumak için kullanılmaktadır. Tedavide antiretroviral ilaçlar kullanılmaktadır. Ömür boyu kullanılan bir ilaç olmakla birlikte kişinin vücudundaki virüsü azaltarak tedavinin bir diğer amacı olan bulaş riskini azaltmaktadır.
AIDS Korunma Yolları
- Cinsel ilişki sırasında korunma(kondom) teması en aza indirecek ve böylece bulaşma riskini azaltacaktır.
- Çoklu birlikteliklerde bulaşma riski daha fazla olduğu için her zaman tek eşlilikten yana olunmalıdır.
- Kan nakli durumlarda her zaman HIV virüsü yönünden taranmış olan kan kullanılmalıdır.
- Her zaman kişiye özel cerrahi aletler kullanılmalıdır.
- Hamile bir kişinin bebeğine bulaştırmaması için doğum yöntemini sezaryen tercih etmelidir.
