Neler Var?
Büyüme çağındaki çocuklarda ve ergenlerde görülen bir topuk ağrısı rahatsızlığıdır. Tıpta “kalkaneal apofizit” olarak da adlandırılır. Sever hastalığı, topuk kemiği ile aşil tendonu arasındaki büyüme plağının iltihaplanması sonucu oluşur. Genellikle 8 ile 14 yaş arasındaki, aktif olarak spor yapan çocuklarda görülür.
Sever Hastalığı Neden Olur?
Kalkaneal apofizit, 8-14 yaş arası çocuklarda görülen ve topuk kemiğinde ağrıya yol açan bir büyüme plağı rahatsızlığıdır. Tıptaki adıyla “kalkaneal apofizit” olarak bilinir. En çok fiziksel olarak aktif, koşma ve zıplama gerektiren sporlara katılan çocuklarda görülür.
Çocukların büyüme sürecinde, topuk kemiği hızla gelişir. Onu çevreleyen kas ve tendonlar bu hıza ayak uydurmakta zorlanabilir. Bu uyumsuzluk, aşil tendonunun topuk kemiğine uyguladığı tekrar eden çekme kuvvetlerine yol açar. İşte bu tekrarlayan stres, topuk kemiğinde yer alan büyüme plağını tahriş eder ve bu hastalığı ortaya çıkarır.
Bunun yanında, çocuğun yaptığı spor türü de önemli bir etkendir. Yüksek tempolu sporlarda zıplama ve ani dur-kalk hareketleri topuk bölgesine ekstra yük bindirir. Uygun olmayan ayakkabı kullanımı, düz tabanlık veya çok sert zeminlerde spor yapılması da riski artırır.
Ayrıca obezite, vücut ağırlığının topuk kemiğine daha fazla baskı yapmasına sebep olarak bu süreci hızlandırabilir. Sever hastalığı, büyüyen çocuklarda yapısal, çevresel ve fiziksel faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkar. Bu durum, mekanik bir zorlanma problemidir.
Sever Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Sever hastalığı, çocukluk döneminde en sık karşılaşılan topuk ağrısı nedenlerinden biridir. Özellikle 8-14 yaş arasındaki aktif çocuklarda görülür. Hastalık, topuk kemiğinin arkasında yer alan büyüme plağının iltihaplanmasıyla ortaya çıkar. Belirtiler fiziksel aktiviteyle birlikte belirginleşir. Çocuğun günlük yaşamını etkileyebilir.
En yaygın belirti, topuk bölgesinde hissedilen ağrıdır. Bu ağrı genellikle tek taraflıdır ancak iki topukta da görülebilir. Özellikle koşma, zıplama veya uzun süreli ayakta kalma sonrası şiddetlenir. Uyanıldığında veya gün sonu yorgunlukla birlikte artan topuk hassasiyeti dikkat çeker.
Topuğa bastıkça ağrı yoğunlaşabilir. Bu nedenle bazı çocuklar ayaklarının ön kısmına basarak yürümeyi tercih eder. Ayakkabı giyerken ya da spor sonrası topukta hassasiyet ve rahatsızlık hissi olabilir. Hafif bir şişlik veya kızarıklık nadiren görülebilir ancak çoğunlukla dışarıdan görünür bir belirtiye rastlanmaz.
Ağrıya ek olarak, çocukta topallama veya yürüyüş bozukluğu da gözlemlenebilir. Aileler çoğu zaman çocuklarının topuğunu tam basmadan yürüdüğünü ya da spordan kaçınmaya başladığını fark eder. Bu belirtiler, sever varlığına işaret edebilir ve ortopedi uzmanına başvurmayı gerektirir.
Erken tanı ve uygun önlemlerle Sever hastalığı kısa sürede kontrol altına alınabilir. Kalıcı bir hasara yol açmadan iyileşme sağlanabilir.
Sever Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Sever hastalığı, büyüme çağındaki çocuklarda sık görülen bir topuk ağrısı sorunudur. Ancak bu rahatsızlık genellikle geçicidir ve doğru tedaviyle iyileşme süreci oldukça başarılıdır. Tedavide amaç, topuk bölgesindeki iltihap ve stresi azaltarak yaşam kalitesini artırmaktır.
İlk adım, çocuğun ağrısına neden olan fiziksel aktiviteleri kısıtlamaktır. Koşma, zıplama ve yüksek tempolu sporlar geçici olarak durdurulmalı veya azaltılmalıdır. Dinlenme süreci, topuk kemiğindeki tahrişin azalmasına yardımcı olur. Bu dönemde yüzme gibi daha az baskı oluşturan aktiviteler tercih edilebilir.
Ağrıyı hafifletmek için topuğa günde birkaç kez buz kompresi uygulanabilir. Ayrıca, hekimin önerisiyle NSAİİ ağrının kontrol altına alınmasında etkili olabilir.
Topuk bölgesine binen yükü azaltmak için ortopedik tabanlık, topuk destekleri veya silikon yastıkçıklar kullanılır. Bu destekleyici ürünler, ayağın doğru pozisyonda durmasını sağlar ve basıncı dengeler.
Fizyoterapi kapsamında yapılan germe egzersizleri, baldır ve aşil tendonuna yöneliktir. Bu egzersizler, kasların esnekliğini artırarak şikayetleri azaltır. Ayakkabı seçimi de önemlidir. Yumuşak tabanlı, destekleyici ve uygun numaralı ayakkabılar tercih edilmelidir.
Sever hastalığı çoğu zaman çocuk büyüdükçe kendiliğinden geçer. Ancak ağrılar devam ediyorsa, ortopedi uzmanı tarafından düzenli takip yapılması önerilir.
Sever Hastalığı Tedavi Sonrası Süreç Nasıldır?
Tedavi sonrası iyileşme süreci genellikle olumlu ve hızlıdır. Çoğu çocuk, birkaç hafta içinde ağrısız bir şekilde günlük aktivitelerine dönebilir. Ancak tam iyileşme süreci çocuğun yaşına, fiziksel aktivite düzeyine ve hastalığın şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Tedavi sonrası dikkatli bir takip ve doğru alışkanlıklarla nüks riski en aza indirilebilir.
En önemli unsurlardan biri, vücudun verdiği sinyalleri dikkate alarak hareket etmesidir. Ağrının tamamen geçmesinden sonra dahi, fiziksel aktivitelere dönüş aşamalı olarak planlanmalıdır. Ani ve yoğun spor aktivitelerine başlamak, topuk bölgesinde yeniden stres oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle çocuğun aktiviteye dönüşü kademeli olmalıdır. Gerekiyorsa fizyoterapist desteğiyle ilerlemelidir.
Tedavi sonrası süreçte, ayağı destekleyen aletlerin kullanmaya devam edilmesi önerilir. Ayrıca uygun ayakkabı tercihi, topuk bölgesine binen baskıyı azaltır ve yeniden oluşabilecek rahatsızlıkların önüne geçer.
Baldır ve aşil tendonuna yönelik esneklik artırıcı egzersizlerin düzenli yapılması kas-tendon dengesini güçlendirir. Bu sayede topukta tekrar ağrı oluşması engellenebilir.
Sever hastalığı, çocuğun kemik gelişimi tamamlandığında genellikle tamamen ortadan kalkar. Ancak bu dönemde bilinçli hareket edilmesi, çocuğun spor ve günlük yaşam kalitesini koruyarak uzun vadeli başarı sağlar.
