Neler Var?
Frengi eskiden yaygın bir hastalıktı ama şimdi etkili tedaviler sayesinde frengi hızla azalmaktadır. Bununla birlikte, sifilizden mustarip erkeklerin sayısı artmaya devam ediyor. Frenginin neden olduğu yaralar kişinin cinsel organında, rektumunda veya ağızında görünebilir. Belirtileri kişiden kişiye göre değişen Sifiliz (frengi) nedir? Teşhis ve tedavisi nasıl yapılır?
Sifiliz (Frengi) Nedir?
Özellikle cinsel organları, ağzı ve dudakları etkiler. En önemli bulaşma yolu, hastalığı olan kişilerle cinsel temastır. El sıkışma veya aynı giyesileri kullanmakla hastalık bulaşmaz. Belirtiler kişiden kişiye değişebilir. Bu nedenle, bazen teşhis etmek zordur.
Uzun süreli ve tedavi edilmeyen frengi, beyin ve kalp gibi hayati organlara zarar verebilir. Bazı durumlarda, ölüme yol açabilir. Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak frenginin yayılmasını azaltabilir. Hasta olan kişiler uzun yıllar semptomları fark etmeyebilirler. Frenginin neden olduğu yaraların cinsel ilişki sırasında eşlere AIDS-HIV bulaştırması daha olasıdır. Gebe kişilerde sifiliz doğum kusurlarına veya ölü doğuma neden olabilir. Hastalık erken teşhis edilirse, antibiyotiklerle kolayca tedavi edilebilir.
Sifiliz (Frengi) Belirtileri
Frenginin ilk belirtileri enfeksiyondan 10 gün ila 3 hafta sonra ortaya çıkabilir. En sık görülen semptom, cinsel organlarda, genellikle penis, vajina veya anüste ağrısız yaralardır. Lenf bezleri (boyun, kasık veya koltuk altı) şişmiş olabilir. Bakteri tedavi edilmezse gelişebilir ve daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Semptomlar kişiden kişiye değiştiği için kendi kendine sifiliz teşhisi yanlıştır. Frengiden şüphelenen kişiler en kısa zamanda bir doktora veya sağlık çalışanına başvurmalıdır.
- Genital bölgede ağrısız yaralar
- Bazen vücudun her yerinde sivilce benzeri yaralar
- Şişmiş lenf düğümleri
- Ciltte döküntü
- Baş ağrısı, yorgunluk ve ateş
- Kilo kaybı,
- Bazen saç dökülmesi
- Eklem ağrısı
- Kas koordinasyon sorunları
- Vücudun bir kısmını hareket ettirememe veya uyuşukluk
- Unutkanlık ve zihinsel sorunlar
- Körlük veya işitme sorunları
Sifiliz (Frengi) Nasıl Bulaşır?
Vajinal, anal veya oral ilişki sırasında sünnet derisiyle doğrudan temas, frenginin ana bulaşma şeklidir. Penis, vajina veya anüs üzerinde veya çevresinde yaralar oluşur. Cinsel olarak aktif olan herkes korunmasız vajinal, anal veya oral seks yoluyla sifiliz bakterisini alabilir.
Daha güvenli cinsel yaşam, frengiyi önlemenin en iyi yoludur. Bu, her cinsel ilişkide (vajinal, anüs veya oral) prezervatif kullanmak anlamına gelir. Frengi veya diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklarla ilgili veya korunmasız cinsel ilişkiye girdiyseniz ve bu konu hakkında endişeleriniz varsa, doktorunuza danışmak ve test yaptırmak en iyisidir.
Sifiliz (Frengi) Nasıl Teşhis Edilir?
Frengi olduğunuzu düşünüyorsanız, mümkün olan en kısa sürede uzman bir doktordan tıbbi yardım almalısınız. Bir hastalığı teşhis etmek için önce fizik muayene, ardından kan testi gerekir. Boğaz ağrısı meydana gelirse, doktor sifiliz bakterisinin mevcut olup olmadığını belirlemek için boğazdan bir örnek alabilir. Bakteriler düşüklere neden olabileceğinden, hamile olanlar için doktor bazı frengi testleri isteyebilir. Derhal tedaviye başlamanın amacı, hastalığın bebeğe yayılmasını önlemektir.
Frengi birkaç aşamaya (birinci aşama, ikinci aşama, kuluçka dönemi ve üçüncü aşama) ayrılır ve her aşamanın farklı semptomları vardır. Primer sifilizli hastaların enfeksiyon bölgelerinde yaralar vardır. Bu yaralar genellikle frengi bakterisi kapan kişilerin cinsel organlarının üzerinde veya çevresinde, anüs veya rektum çevresinde ya da ağız içinde veya çevresinde oluşur. Bu yaraların doğası genellikle yuvarlak ve ağrısızdır. Sekonder sifiliz belirtileri deri döküntüsü, şişmiş lenf bezleri ve ateştir. Birincil ve ikincil frenginin belirti ve semptomları hafif olabilir ve fark edilmeyebilir.
Sifiliz (Frengi) Evreleri
Frenginin dört aşaması vardır; ilk iki aşama en bulaşıcı olanıdır. Frengi kuluçka döneminde veya latent safhada olduğunda hastalık hala aktiftir ancak herhangi bir semptomu yoktur. Üçüncül sifiliz sağlığa en zararlı olanıdır.
Birincil frengi; frenginin ilk aşaması, bir kişinin bakterilerle temas etmesinden yaklaşık üç ila dört hafta sonra ortaya çıkar. Ağrısızdır, ancak oldukça bulaşıcıdır. Ağrı enfeksiyondan üç hafta sonra ortaya çıkar ve bazen üç ay sürer. Yara izi iki ila altı hafta vücudun herhangi bir bölgesinde kalabilir.
İkincil aşama frengi; frenginin ikinci aşamasında kızarıklık ve boğaz ağrısı oluşabilir. Döküntü en çok avuç içlerinde ve ayak tabanlarında görülür ancak vücudun herhangi bir yerinde de oluşabilir. Bazı insanlar doktora gitmeden önce vücuttaki kızarıklıkları fark etmezler. İkincil frenginin diğer belirtileri şunlardır: baş ağrısı, şişmiş lenf düğümleri, yorgunluk, ateş, kilo kaybı, saç dökülmesi ve eklem ağrısı.
Gizli frengi; frenginin üçüncü aşaması kuluçka dönemidir. Bu aşamada, birincil ve ikincil belirtiler belirgin belirtiler olmadan ortadan kaybolur. Ancak bakteriler vücutta kalır. Bu aşama, üçüncül frengiye dönüşmeden önce birkaç yıl sürecektir.
Üçüncül sifiliz; enfeksiyonun son aşaması üçüncül sifilizdir. Frengi tedavisi görmemiş kişilerin yaklaşık %15 ila %30’u bu aşamadan geçecektir. Üçüncül sifiliz, ilk enfeksiyondan birkaç yıl sonra ortaya çıkar. Üçüncül sifiliz yaşamı tehdit edici olabilir. Üçüncül frenginin diğer bazı semptomları şunları içerir: körlük, sağırlık, akıl hastalığı, hafıza kaybı, yumuşak doku ve kemik yıkımı, felç veya menenjit gibi nörolojik hastalıklar.
Sifiliz (Frengi) Riski Altında Bulunan Kişiler
- Frengi hastasıyla prezervatifsiz seks yapan kişiler
- Hamile kadınlar
- Seks işçileri
- Prezervatifsiz şekilde birden fazla kişiyle seks yapan kişiler
- Birden fazla kişiyle kondomsuz seks yapmış bir partnerle seks yapmak
- Eşcinsel seks
Sifiliz (Frengi) Tedavisi
Test sonucu pozitif ise tüm tedavi sürecini tamamlamak önemlidir. Bu hastalığın tedavisi erken bir aşamada çok basit bir şekilde gerçekleştirilebilir. Bu hastalık antibiyotiklerle kolayca tedavi edilir. Belirtiler kaybolsa bile, antibiyotiklerin tamamen kullanıldığından emin olmak gerekir. Ayrıca doktorunuzun güvende olduğunuzu söyleyene kadar cinsel aktiviteden kaçınmak da başarılı bir tedavi için önemlidir. Birincil ve ikincil frengi, penisilin enjeksiyonu ile kolayca tedavi edilir.
Penisilin, en yaygın kullanılan antibiyotiklerden biridir ve genellikle sifiliz tedavisinde çok etkilidir. Penisiline alerjisi olan kişiler farklı antibiyotik tedavileri alabilir. (Doksisiklin, azitromisin) Tedaviden sonra birkaç yıl hastalığı atlatan kişiler kan testi vermeye devam etmelidir.
