Öksürme konusunda anlaşılması gereken en önemli konulardan biri; öksürüğün bir savunma sistemi olduğu ve öksürüğün nedenlerinin ne olduğunun belirlenip nedenin ortadan kaldırılması gerektiğidir. Bebeklerin, çocukların ve yetişkinlerin öksürükleri yaş gruplarına ve öksürüğün türüne göre farklı şekillerde uygulanan tedaviler ile iyileştirilmektedir. Öksürüğe ne iyi gelir? Diye merak ediyorsanız yazımızı okuyabilirsiniz.
Öksürük nedir?
Öksürük, yabancı cisimleri, mikroorganizmaları, tahriş edici maddeleri, sıvıları ve mukusu boğazdan ve solunum yollarından uzaklaştıran gönüllü veya istemsiz bir mekanizmadır.
Öksürük, akut, subakut veya kronik gibi farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Öksürük genellikle 3 haftadan kısa sürerse akut, 3-8 hafta sürerse ve bu sürenin sonunda iyileşirse subakut öksürük, 8 haftadan uzun sürerse kronik öksürük olarak tanımlanır. Öksürük genellikle iki hafta içinde tamamen veya önemli ölçüde düzelir.
Öksürük neden olur?
Öksürük, vücudun solunum yollarını temizlemeye yönelik doğal bir refleksidir. Çeşitli nedenlerle normalden daha sık tetiklenebilir. Öksürüğe genellikle bir virüs neden olur ve tedavi olmaksızın kendi kendine iyileşir. Akut veya kronik öksürüğün nedenleri farklıdır.
Akut öksürük nedenleri nelerdir?
3 haftadan kısa süren akut öksürük genellikle üst veya alt solunum yollarının enfeksiyon kapmasından dolayı kaynaklanır. Grip ve soğuk algınlığı gibi solunum yolu enfeksiyonları, akut öksürüklerin ana nedenleridir.
Aşağıda üst ve alt solunum yollarını etkileyerek öksürüğe neden olabilen bazı durumlar yer almaktadır;
- Grip
- Nezle
- Soğuk algınlığı
- Farenjit
- Bahar alerjileri
- Bronşit
- Zatürre
- Boğmaca
- Tahriş edici maddelerin solunması
- Akut sinüzit
Kronik öksürük nedenleri nelerdir?
Tütün kullanımı neredeyse her zaman kronik solunum problemleri ile ilişkili olduğundan, kronik öksürüğün de ana nedenlerinden biri olarak karşılaşılmaktadır. Aynı zamanda bunun neden olduğu öksürük sesi normal öksürükten daha farklı olarak duyulur, kendine has bir sesi vardır. Kronik öksürüğe neden olabilecek bazı durumlar şunlardır:
- Sigara içiyor olmak
- Genizde akıntı
- Solunum yolunun mukoza zarı nda kuruluk olması
- Gastroözofageal reflü hastalığı
- Astım
- Solunum yolları alerjiler
- Kullanılan bazı ilaçlar (ACE inhibitörleri gibi)
- Kistik fibrozis
- KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı)
- Parkinson hastalığı gibi nöromüsküler hastalıklar
- Üst solunum yollarının ve yutma kaslarının koordinasyonunda yaşanan bozulma
- Tüberküloz
- Mantar, akciğer enfeksiyonları
- Pulmoner emboli
- Akciğer kanseri
Öksürük 3 hafta devam ederse ve gitmezse veya daha şiddetli hale gelirse, bir doktora görünmek en iyisidir. Çoğu durumda öksürük, altta yatan ciddi bir hastalığı göstermez.
Ancak uzun süreli öksürük nadir durumlarda da olsa, akciğer kanseri veya kalp yetmezliği gibi acil tedaviye ihtiyaç duyulan daha ciddi bir sağlık sorununun belirtisi olarak da kişi de kendini gösterebilmektedir.
Aşağıdaki durumlar ileri tetkik ve tedavi için sağlık kuruluşlarına başvurmak için önemli nedenler arasındadır,
- Öksürük şiddetli ise
- Kötüleşirse
- Kilo kaybına öksürük eşlik ediyorsa
- Boyunda belirgin şişlik olması durumunda
- Yutma güçlüğü çekiliyorsa
- Ses kalıcı olarak değişirse
- Kan tükürmekten şikayet ediliyorsa
- Nefes almak zorsa
- Göğüs ağrısı oluşursa
- Düşme olmaksızın sürekli ateş durumunda
Öksürüğe ne iyi gelir?
Öksürmeye iyi gelen uygulamalar, esas olarak hastanın kendini daha iyi hissetmesini sağlamak içindir. Bu yöntemler genellikle öksürüğün şiddetini azaltır ancak süresini kısaltmaz. Öksürük için bazı yararlı uygulamalar arasında şunlar yer almaktadır:
- Postnazal akıntının neden olduğu öksürüklerde çok miktarda sıvı tüketimi, salgıların yoğunluğunu azaltabilir ve tahrişlerini en aza indirebilir.
- Aynı şekilde çok miktarda sıvı alımı da kışın diğer bir öksürük nedeni olan mukus zarlarında oluşabilecek kuruluğu önleyebilir.
- Pastil, boğazın arkasını uyuşturarak öksürük refleksini azaltarak kişinin rahatlamasına yardımcı olur.
- Sıcak bitki çayı içmek de boğazı rahatlatabilir.
- Bal boğaz bölgesini kaplayarak tahrişi azaltır ve öksürüğün giderilmesine büyük oranda yardımcı olur.
- Sıcak duş almak burundaki salgıları seyrelterek öksürüğün hafiflemesine yardımcı olur.
- Sıcak duşlar, soğuk algınlığı ve alerjilerin neden olduğu öksürükleri etkili bir şekilde tedavi edebilir.
- Kalorifer peteğinin üzerine ıslak bir havlu koymak veya iç mekan havasını nemlendirmek için bir buhar motoru kullanmak öksürüğün engellenmesine yardımcı olabilir.
- Öksürüğü kontrol etmeye yardımcı olması için parfüm ve kokulu banyo spreyleri gibi iç mekan hava kirleticilerini kullanmaktan kaçınılmalıdır. Bu tür ilaçlar, bazı kişilerde sinüslerde aşırı mukus üretimi nedeniyle kronik öksürüğe yol açabilen kronik sinüs tahrişine neden olabilir.
Öksürük nasıl geçer?
Öksürük şikayetinden kurtulmak için evde yapılabilecek bitkisel ilaçlar ve doktorun reçetelediği ilaçlardan faydalanmak mümkündür.
- Bal, boğaz ağrısı ve öksürük gibi semptomların hafifletilmesine yardımcı olur. 2 çay kaşığı bal, ılık su ve limonla yapılan sıcak çay, öksürük semptomlarını etkili bir şekilde kontrol edebilir.
- Nane yaprakları sağlık üzerinde olumlu etkisi olabilecek birçok farklı özelliğe sahiptir. Mentol türevi maddeler, üretilen mukusun parçalanmasına yardımcı olarak solunum yollarını temizleyerek öksürüğün bastırılmasına yardımcı olacaktır.
- Sıcak sütün içine, çay kaşığının ucuyla karabiber bir tatlı kaşığı zencefil ve bir miktar bal eklenerek tüketilirse solunum yolları rahatlayacak ve öksürüğün şiddeti azalacaktır.
Buharlı duşlar, sıcak çay veya pastiller size yardımcı olmadığında, öksürüğünüzü gidermek için doktorunuzun önerdiği çeşitli ilaçları kullanabilirsiniz. Tedavi için kullanılabilecek bazı ilaçlar şunlardır:
- Dekonjestanlar: Bu grup ilaçlar uygulama bölgesindeki kan damarlarına etki eder. Dekonjestanlar bu kan damarlarının daralmasına neden olarak çevre dokulara kan akışını azaltır ve boyutlarını küçültür. Dekonjestanlar, şişmiş burun dokusunu küçülterek ve mukus üretimini azaltarak burun tıkanıklığını gidermeye ve akciğerlerdeki balgamı çıkarmaya yardımcı olur. Bu nedenle aşırı balgamın neden olduğu öksürüğü etkili bir şekilde kontrol edebilir ve nefes almayı rahatlatabilir.
- Ekspektoranlar: Balgam sökücü ilaç olarak da adlandırılan bu ilaç grubu etkilerini mukus tabakasını parçalayarak gösterir. Balgamın atılmasını teşvik ederek öksürüğü giderir.
- Öksürük ilacı: Öksürük göğüs ağrısına neden olacak kadar şiddetliyse dekstrometorfan gibi öksürük ilaçları kullanılması önerilir. Öksürük refleksinin baskılanması, bu ilaçların etki mekanizmasının temelidir.
- Antihistaminikler: Alerjik öksürüklerin tedavisine yardımcı olabilir.
- Astıma bağlı öksürük varsa tedavide astım ilaçları kullanılır.
